Op het Stoomschip de Rotterdam, over de restauratie van een paneel door Martinus Schouwman door schilderijen restaurator Marjan de Visser op de dag van Vrienden van stoomschip de Rotterdam op 22 januari 2023 in de grand balroom. 

Toen het schip werd gebouwd zijn alle zalen, kamers en gangen voorzien van kunstobjecten door kunstenaars met ondersteuning van architecten. Daarom zien we nu in de grand balroom de monumentale wandbeschildering van Cuno van den Steene en daarnaast de wandbeschildering geschilderd door Wally Elenbaas in de Tropicbar, beiden op het promenade dek. Zoveel kunst gemaakt in opdracht voor het schip, waar je maar kijkt.

Er werden ook objecten aangekocht, zo ook een zeegezicht van Martinus Schouman (1770-1848) voor de kapiteinskamer. Het werd opgenomen als onderdeel van de inrichting. Helaas verdween het van het schip tijdens een van de momenten dat het werd verkocht. Klaas Krijnen voorzitter van de Vrienden van het Stoomschip de Rotterdam heeft hemel en aarde bewogen om het schilderij weer aan boord te krijgen. En dat lukte deze zomer (2023). 

Klaas vroeg mij Marjan de Visser -restaurator schilderijen- om naar de condities van het paneel te kijken. Want het zeegezicht is geschilderd op een mooi eikenhoutenpaneel uit drie planken. En dat was duidelijk te zien door de oude overschilderingen op de naden. Dit is een verouderde restauratie uit het verleden. Uitgevoerd in olieverf waren de te grote overschilderingen verkleurd en verstoorden de dieptewerking van de golven, wolken en horizon. 

Wat ik ook goed kon zien was het verkleurde vernis, dat een warm gele gloed aan het geheel had gegeven en daarbij een stevige glans. En de laag vuil daarop gaf het geheel en wat tam uiterlijk, terwijl de wind stevig waaide, de wolken dreven en het water opspatte. 

Voorbeelden van verkleurde overschildering op de naad van de eiken planken

De achterzijde van het eikenpaneel met de markering van de planken.

Alle condities bestuderend ontdekte ik ook nog een pentimenti in het zeil van het linker schip. Nee geen pentimenti! want het was een latere overschildering die de bollende zeilen van de kunstenaar had gecorrigeerd! 

Tijdens de restauratie zijn het grauwe vuil, het gele vernis, de storende overschilderingen en de correctie in het zeil verwijderd. Dit prachtige proces van onthulling heb ik mogen vertellen aan de donateurs: alle Vrienden van stoomschip Rotterdam op 22 januari 2023 in de grand balroom. De restauratie is uitgevoerd in samenwerking met mijn collega Noa Kollaard.

Na restauratie zal het schilderij door de vrijwilligers weer worden teruggeplaatst en kan de fotokopie eindelijk de prullenbak in, zijn taak zit erop!