Familie Louis Trip
Het Openluchtmuseum het Hoogeland heeft van de Familie Trip een schilderij in bruikleen.
Het is Louis Trip die samen met zijn vrouw Christina voor de Warffumborg staan. Daarbij zijn ze omringd door hun kinderen in allegorische kleding of, als ze overleden waren, als engeltje. Roelof Koets II schilderde dit familieportret aan het eind van de 17e eeuw. Daar was hij heel bedreven in blijkt uit het aantal bekende familieportretten.
De Warffumborg in Openluchtmuseum het Hoogeland
Het is bijzonder dat de Warffumborg op dit schilderij staat, en daarom heeft het Openluchtmuseum het Hoogeland er een bijzonder plekje voor. In de onlangs gelanceerde plannen van het museum zal het onderdeel uitmaken van het verhaal van Groningen en de Ommelanden. Daarvoor moet het er natuurlijk heel goed uit zien!
Conditie
Als eerste is in een huisje op het openluchtmuseum het Hoogeland schilderij door mij onderzocht. De condities zijn bekeken en beschreven. Het is duidelijk dat dit schilderij een geschiedenis heeft. Zo er is veel verf verloren gegaan en er is nog meer bijgeschilderd. Mogelijk daarom heeft het in de 19e eeuw een tweede doek gekregen dat is verlijmd met een dikke laag was/hars.
Tijdens het onderzoek is door mij ook getest op reiniging en vernisafname.
Bij UV licht is goed te zien dat het vernis heel onregelmatig is aangebracht. Dikke lagen van nieuwe vernis, en slordige afname oude vernis. Er valt veel te zien bij UV, zelfs de overschilderingen.
Vernis afname
Met het afnemen van het vernis is een bruine transparante laag verwijderd. Dit kan met een techniek waarbij een polair oplosmiddel in een absorberend tissue op het oppervlak wordt gelegd zodat het vernis oplost en in de tissue trekt. Het klinkt heel eenvoudig maar de keuze van middelen, tijd, formaat is en blijft een precisiewerk.
Afname vervuilde bijenwas
Na afname van het vernis blijkt dat er nog steeds een waas op de verflaag ligt. Dit weet ik niet alleen uit ervaring maar ook door steeds weer goed kijken. Het zijn de resten bijenwas die door de bedoeking in de verflaag zijn getrokken. Nieuwe tests met andere reinigingstechnieken zoals gels en emulsies zijn toegepast om deze plakkerige vettige laag te verwijderen zodat de heldere kleuren weer tevoorschijn komen.
Vullen en retoucheren van beschadigde verflagen
Als alle niet originele lagen van vuil, vernis, overschilderingen en bijenwas zijn verwijderd zien we het schilderij weer. Het is ‘stripped state’. Vanaf deze staat beoordelen we het schilderij opnieuw om te bepalen hoe we gaan aanvullen.
Een nieuw isolatievernis om de verflaag te verzadigen zodat we de kleuren duidelijk zien. Zo kunnen we de ontbrekende delen aanvullen. Het vullen van de lacunes met een vulmiddel en een kleine spatel is de eerste stap. Nu kunnen we heel duidelijk alle beschadigde en verdwenen plekjes verf zien. Dit secuur vullen kost veel tijd, vele uren aanbrengen en glad op hoogte brengen.
Als deze vullingen zijn verzadigd volgt het retoucheren, de juiste kleur wordt gemengd die aansluit bij de omringende verflaag. Stipje na stipje wordt de verflaag aangevuld, net als een puzzel. Tussendoor zijn één of meerdere vernislagen nodig om de toevoegingen steeds weer te verzadigen
De finnisage
Het woord zegt het al, de laatste vernislaag. Deze is gesprayed om te voorkomen dat de eerdere vernislagen en retouches zouden kunnen oplossen. Voor alle vernislagen kiezen we opnieuw welke hars we gebruiken en welke methode geschikt is. Alle vernissen maken we zelf door een synthetische hars te mengen in een specifieke concentratie in het oplosmiddel.
Niet alleen de concentratie maar ook de techniek van aanbrengen is van belang. Met de kwast of met de spray. Alle keuzes bepalen het eindresultaat. En dat eind resultaat is niet alleen afhankelijk van de conditie van het schilderij maar ook de kennis en kunde van de restaurator.
Noa Kollaard
Dank Noa voor je samenwerking, die vele uren werk…het vullen en retoucheren voor het perfecte resultaat
Dankwoord Openluchtmuseum het Hoogeland
Met dank aan de stiching van de familie Trip en de Vereniging Rembrandt die deze restauratie voor het Openluchtmuseum het Hoogeland mogelijk hebben gemaakt.
